Kredi Notunu belirleyen bir çok etken vardır. En çok kullanılan etkenler
• Ödeme tarihçesi - %35
• Kredi/Borçlanma oranı %30
• Kredinin incelendiği hesapların açık olduğu ay sayısı %15
• Yeni kredi başvuruları %10
• Kredi çeşidi %10
Kredi Notu, Türkiye'de belki de T.C. Kimlik numaranızdan bile daha önemli olabilecek tek varlığınızdır. Kredi notunuz sizin borçları ödemelerinizi nasıl yaptığınıza, mortgage alırken faizinizin ne kadar olacağına dair bilgileri tek bir numarada sunan bir gerçektir.
Kredi notunuz eğitiminizi, keriyerinizi ve hatta ilişkilerinizi etkileyebilecek güçte bir yapıya sahiptir. Sadece kredi kartı veren firmalar ve finans kurumları değil, oto, hayat ve ev sigortası sağlayan firmalar, iş verenler de notunuza göre hareket edip, karar verirler.
• Hayat, ev, oto sigortanızda ödeyeceğiniz aylıklar
• Öğrenciyseniz, okuldan yardım alıp almayacağınız
• İşe alınıp alınmayacağınız
Gibi gerçekler hep kredi notunuzun iyi olmasına göre karar verilir.
Bilgisayar programları, kişinin kredi raporunu inceleyip, analiz ederek kredi notunun oluşmasında etken olan faktörleri göz önüne koyar ve bu faktörler ışığında kredi notunuzu hesaplar. Çıkan sonuca göre, alacağınız krediyi geri ödeyip ödemeyeceğinize karar verilir. Notunuz ne kadar yüksek olursa, o kadar daha rahat ve daha düşük faizlerle kredi icin OK alırsınız. Raporunuzda ne zaman bir değişiklik olsa, notunuz ona göre değişir. Eğer çok yeni veya kısa bir kredi tarihçeniz varsa, kredi notunuz netleşmemiş olabilir.
Kredi notu, genel olarak 200-250 gibi başlayıp 800’lere kadar çıkar.
730 ve üstü – Mükemmel
• Ödeme tarihçesi - %35
• Kredi/Borçlanma oranı %30
• Kredinin incelendiği hesapların açık olduğu ay sayısı %15
• Yeni kredi başvuruları %10
• Kredi çeşidi %10
Kredi Notu, Türkiye'de belki de T.C. Kimlik numaranızdan bile daha önemli olabilecek tek varlığınızdır. Kredi notunuz sizin borçları ödemelerinizi nasıl yaptığınıza, mortgage alırken faizinizin ne kadar olacağına dair bilgileri tek bir numarada sunan bir gerçektir.
Kredi notunuz eğitiminizi, keriyerinizi ve hatta ilişkilerinizi etkileyebilecek güçte bir yapıya sahiptir. Sadece kredi kartı veren firmalar ve finans kurumları değil, oto, hayat ve ev sigortası sağlayan firmalar, iş verenler de notunuza göre hareket edip, karar verirler.
• Hayat, ev, oto sigortanızda ödeyeceğiniz aylıklar
• Öğrenciyseniz, okuldan yardım alıp almayacağınız
• İşe alınıp alınmayacağınız
Gibi gerçekler hep kredi notunuzun iyi olmasına göre karar verilir.
Bilgisayar programları, kişinin kredi raporunu inceleyip, analiz ederek kredi notunun oluşmasında etken olan faktörleri göz önüne koyar ve bu faktörler ışığında kredi notunuzu hesaplar. Çıkan sonuca göre, alacağınız krediyi geri ödeyip ödemeyeceğinize karar verilir. Notunuz ne kadar yüksek olursa, o kadar daha rahat ve daha düşük faizlerle kredi icin OK alırsınız. Raporunuzda ne zaman bir değişiklik olsa, notunuz ona göre değişir. Eğer çok yeni veya kısa bir kredi tarihçeniz varsa, kredi notunuz netleşmemiş olabilir.
Kredi notu, genel olarak 200-250 gibi başlayıp 800’lere kadar çıkar.
730 ve üstü – Mükemmel
700 - 729 – İyi
670 - 699 – Dosyanız inceleme altında tutulur
585 - 669 – Düşük faizli kredi almanız çok zor. Riskli kategorisindesiniz
585 ve alti – Risklisiniz, kredi alsanız bile cok ağır şartlar altında alabilirsiniz.
Kredi notunuzu etkileyen etkenler:
• Ödenmemiş borçlar
• Kredi tarihçesinin uzunluğu
• Ödeme tarihçeniz
• Negatif bilgilerin hangi ne kadar çok olduğu, hangi zaman periyodlarında olduğu
• Kredi borçlanma oranınız
• Kamu bilgileri – mahkeme kararları, iflas
• Geç ödemeler – 30 – 60 – 90 günlük geç ödemeler
• Çok uzun olmayan kredi tarihçesi
• Tatmin edici sayıda olmayan açık hesap sayısı
• Yüksek borçlanma oranı
• Yeni açılan hesapların çokluğu
• Kredi raporunun cok sayıda incelenmesi
Kredi Skorunu Etkileyen Faktörler
Kredi Rapor Yaşı %15
Kredi skorunu yeni başlatan herkes onu geliştirecek bazı faktörlere de sahiptir. Örneğin ne kadar uzun zamandır kredi raporuna sahip olduğunuz bu faktörlerin önemlilerinden bir tanesidir. Çoğunlukla kredi skor yaşınızla skorunuzun yükselmesi arasında doğru bir orantı vardır. Ancak kredi rapor yaşınız genel skorunuzun ancak %15’ini oluşturur. Bunun için gençler, öğrenciler ve kredi skor yaşı küçük olan kişiler bile, eğer diğer faktörler olumlu ise, yüksek bir kredi skoruna sahip olabilirler. Anne babaların çocuklarına hediye edecekleri erken yaşta başlamış bir kredi skoru onların gelecekte atacakları adımları destekleyen önemli etkenlerden bir tanesi olabilir.
Yeni Kredi Başvuruları %10
Kredi skor oranı içinde sadece %10’luk bir paya sahip olsa bile, kişilerin kredi skorlarını dikkatsizce zedeleyecekleri en kolay yollardan bir tanesi gereğinden fazla yeni kredi başvurusunda bulunmaktır. FICO modeli kaç tane yeni hesap açtığınıza, açmış olduğunuz hesabın en son açtığınız hesaptan ne kadar sonra açıldığına ve kredi skorunuzu öğrenmek üzere kredi rapor ajansları tarafından kaç tane talep geldiğine bakar. FICO kurucularından Fair Isaac’a göre kredi skorunuzu öğrenmek üzere yaptığınız kişisel başvurular skorunuzu zedelemez; çünkü bu kişinin kendi talebi ile aldığı bir kredi skorudur. Son zamanlara kadar, en düşük fiyatlı değere ulaşmak üzere yapılmış olsa bile kısa süre içerisinde yapılan kredi kartı ya da mortgage başvuruları kredi skorunuzu kötü yönde etkileyebiliyordu. Ancak son kararlarla Fair Isaac kısa süre içinde yapılan bu taleplerin tek bir grup olarak ele alınacağını ve bunun kredi skorunu etkileyecek bir faktör olarak değerlendirilmeyeceğini açıkladı. Bu nedenle eğer bazı alışverişlerin arefesinde iseniz tüm başvurularınızı kısa bir zaman dilimi içinde yapmaya ve uzun zamanlara yaymamaya özen gösteriniz. (Not: Bu kural sadece mortgage ya da araba alım borçlarına uygulanabilir.)
Kredi Türü %10
Bu faktör sadece yerleşim borçları, ev alım borçları (mortgage), parekende satış hesapları, kredi kartları ve finans şirket hesaplarını kapsayan bir faktördür. Ancak Fair Isaac bu maddenin kredi skorunun geneli içine katılması konusunda üstü kapalı olan bir yaklaşım izlemektedir. Isaac eğer şirkete skorunuzu etkileyen diğer dört faktör hakkında tam bilgi verilirse bu faktörün etkisinin azaltılabileceğini açıklamamıştır. Bu etkeni denemek ya da daha iyiye götürmek için değişik türdeki hesapları denemek ya da açmak iyi bir fikir değildir. Çünkü bu, skorunuzun diğer alanlardan düşmesine sebep olabilir. Her halükarda kullanmayı düşünmediğiniz bir hesabı açmamalısınız. Size bu doğrultuda cazip gibi görünen bir teklif gelse de skorunuzun başka alanlardan düşürülebileceği aklınıza gelmeli.
Geçmiş Kredi Performansı (Ödeme Durum Tablosu) %35
Borç veren; kredi kartları, parakende mağaza hesapları, yerleştirme borçları, finans şirket hesapları ve ev alım borçları (mortgage) gibi hesaplarınız konusundaki ödemelerinizi hangi tutarlılıkta yaptığınızı öğrenmek ister.
Borç verenin özellikle incelediği noktalar:
- Ödemelerinizin geç kalıp kalmadığı eğer geç kaldıysa süresinin ne kadar olduğu (30-60-90 gün)
(Fair Isaac’a göre bir ay önce yaptığınız 30 gün gecikmeli bir ödeme, beş yıl önce yaptığınız 90 günden fazla gecikmeli bir ödemeden daha fazla kredi skorunuzu etkileyecektir.)
- Geç ödeme suçunun işlendiği ödeme ayındaki hesabın miktarı ve çok dikkat çekici rakamların olup olmadığı.
- Kullanılabilir kredinizin yapmış olduğunuz hatalı işlemlerin sayısına oranı. Örneğin 5 hesapta gözüken 3 geç ödeme, 10 hesapta gözüken 4 geç ödemeden çok daha kötü bir etkiye sahiptir. büyük etkiye sahip ayrıntılardan bir tanesi ise kaç tane hesabınızın hiç geç ödeme göstermediğidir. Eğer birkaç hesabınız var ve bunların bir çoğu hiç geç ödeme göstermiyorsa kredi skorunuz gözle görülür bir şekilde artacaktır.
Çok önemli olmasına rağmen Geçmiş Kredi Performansınız, kredi skor hesaplamasının sadece bir bölümüdür.
Göze Çarpan Borcun Miktarı ve Türü %30
Borç verenlerin kendilerine sordukları en önemli sorulardan bir tanesi borçlunun borcunu ödedikten sonra diğer hesaplarını ödeyebilip ödeyemeyeceğidir. Çok büyük miktarlarda borçlu olmak belki sınırlarınızı zorladığınızı gösterebilir ancak FICO skorunuzun göze çarpan borçlarınızdan dolayı zarar görmesi kesin değildir. Kredi kartlarınızı her ay tamamen ödemek bankanın hesabınızda bir kalıntı göstermeyeceğinin garantisi de değildir. Önemli olan noktalar, kaç tane hesabınızda kalıntı olduğu ve kredi kartlarınızda ve işleyen hesaplarınızdaki toplam kredi çizginizin ne kadarını kullandığınızdır. İnsanlar kimi zaman kredi skorlarını düzeltmek için düşük bakiyeli hesaplarını kapatmak ve diğer hesaplarını bir tek hesap altında toplamak gibi bir hata yaparlar. Düşük bakiyeli bir kredi kartınızın olması ve hiç geç ödemenizin gözükmemesi kredi raporunuz için çok olumlu bir noktadır. Kredi ajansları düşük bakiyenizi değil hesabınızın sorumluluğunu alıp almadığınızı göz önünde bulundurur. Eğer diğer tüm hesaplarınızı kapatır ve tüm borçlarınızı maximize ettiğiniz tek bir hesap altında tutarsanız kredi skorunuz olumsuz yönde bile etkilenebilir. Çünkü hala borçlu olan kredi çizginizin yüzdesi aslında yükselecektir.
Kötü ya da Yanlış Kredi Raporunun Sonuçları
Temiz Kredi kötü kredi skorunun ekonomik planlarınızı alt üst edebilecek olumsuzlukta sonuçlara sebep olduğunu çok iyi biliyor. Peki kişinin kredi skorunu yükseltmek için üzerine düşenler neler? Aşağıdaki tabloları incelediğiniz taktirde kredi skorunun önemi ya da kendi kredi skorunuzun alım gücünüze etkileri ile ilgili birçok bilgi bulacaksınız. Aşağıdaki rakamlara baktığınızda Temiz Kredi ile kurduğunuz işbirliği ile başaracağımız ve sizin hesabınıza çalışan bir kredi skorunun size binlerce olmasa bile yüzlerce dolar kazandıracağını göreceksiniz. Temiz bir başlangıç için daha fazla vakit kaybetmeyin!
Kredi Notunuzu yükseltmek için
1. Ödemelerinizi zamanında yapın.
2. Borçlanma oranınızı %40’ların altında tutun… Mümkünse %20-30 arasında olsun
3. Çok kısa aralıklarda krediye başvurmayın, raporunuzu olabildiğince az incelettirin
Kredi notunuzu etkileyen etkenler:
• Ödenmemiş borçlar
• Kredi tarihçesinin uzunluğu
• Ödeme tarihçeniz
• Negatif bilgilerin hangi ne kadar çok olduğu, hangi zaman periyodlarında olduğu
• Kredi borçlanma oranınız
• Kamu bilgileri – mahkeme kararları, iflas
• Geç ödemeler – 30 – 60 – 90 günlük geç ödemeler
• Çok uzun olmayan kredi tarihçesi
• Tatmin edici sayıda olmayan açık hesap sayısı
• Yüksek borçlanma oranı
• Yeni açılan hesapların çokluğu
• Kredi raporunun cok sayıda incelenmesi
Kredi Skorunu Etkileyen Faktörler
Kredi Rapor Yaşı %15
Kredi skorunu yeni başlatan herkes onu geliştirecek bazı faktörlere de sahiptir. Örneğin ne kadar uzun zamandır kredi raporuna sahip olduğunuz bu faktörlerin önemlilerinden bir tanesidir. Çoğunlukla kredi skor yaşınızla skorunuzun yükselmesi arasında doğru bir orantı vardır. Ancak kredi rapor yaşınız genel skorunuzun ancak %15’ini oluşturur. Bunun için gençler, öğrenciler ve kredi skor yaşı küçük olan kişiler bile, eğer diğer faktörler olumlu ise, yüksek bir kredi skoruna sahip olabilirler. Anne babaların çocuklarına hediye edecekleri erken yaşta başlamış bir kredi skoru onların gelecekte atacakları adımları destekleyen önemli etkenlerden bir tanesi olabilir.
Yeni Kredi Başvuruları %10
Kredi skor oranı içinde sadece %10’luk bir paya sahip olsa bile, kişilerin kredi skorlarını dikkatsizce zedeleyecekleri en kolay yollardan bir tanesi gereğinden fazla yeni kredi başvurusunda bulunmaktır. FICO modeli kaç tane yeni hesap açtığınıza, açmış olduğunuz hesabın en son açtığınız hesaptan ne kadar sonra açıldığına ve kredi skorunuzu öğrenmek üzere kredi rapor ajansları tarafından kaç tane talep geldiğine bakar. FICO kurucularından Fair Isaac’a göre kredi skorunuzu öğrenmek üzere yaptığınız kişisel başvurular skorunuzu zedelemez; çünkü bu kişinin kendi talebi ile aldığı bir kredi skorudur. Son zamanlara kadar, en düşük fiyatlı değere ulaşmak üzere yapılmış olsa bile kısa süre içerisinde yapılan kredi kartı ya da mortgage başvuruları kredi skorunuzu kötü yönde etkileyebiliyordu. Ancak son kararlarla Fair Isaac kısa süre içinde yapılan bu taleplerin tek bir grup olarak ele alınacağını ve bunun kredi skorunu etkileyecek bir faktör olarak değerlendirilmeyeceğini açıkladı. Bu nedenle eğer bazı alışverişlerin arefesinde iseniz tüm başvurularınızı kısa bir zaman dilimi içinde yapmaya ve uzun zamanlara yaymamaya özen gösteriniz. (Not: Bu kural sadece mortgage ya da araba alım borçlarına uygulanabilir.)
Kredi Türü %10
Bu faktör sadece yerleşim borçları, ev alım borçları (mortgage), parekende satış hesapları, kredi kartları ve finans şirket hesaplarını kapsayan bir faktördür. Ancak Fair Isaac bu maddenin kredi skorunun geneli içine katılması konusunda üstü kapalı olan bir yaklaşım izlemektedir. Isaac eğer şirkete skorunuzu etkileyen diğer dört faktör hakkında tam bilgi verilirse bu faktörün etkisinin azaltılabileceğini açıklamamıştır. Bu etkeni denemek ya da daha iyiye götürmek için değişik türdeki hesapları denemek ya da açmak iyi bir fikir değildir. Çünkü bu, skorunuzun diğer alanlardan düşmesine sebep olabilir. Her halükarda kullanmayı düşünmediğiniz bir hesabı açmamalısınız. Size bu doğrultuda cazip gibi görünen bir teklif gelse de skorunuzun başka alanlardan düşürülebileceği aklınıza gelmeli.
Geçmiş Kredi Performansı (Ödeme Durum Tablosu) %35
Borç veren; kredi kartları, parakende mağaza hesapları, yerleştirme borçları, finans şirket hesapları ve ev alım borçları (mortgage) gibi hesaplarınız konusundaki ödemelerinizi hangi tutarlılıkta yaptığınızı öğrenmek ister.
Borç verenin özellikle incelediği noktalar:
- Ödemelerinizin geç kalıp kalmadığı eğer geç kaldıysa süresinin ne kadar olduğu (30-60-90 gün)
(Fair Isaac’a göre bir ay önce yaptığınız 30 gün gecikmeli bir ödeme, beş yıl önce yaptığınız 90 günden fazla gecikmeli bir ödemeden daha fazla kredi skorunuzu etkileyecektir.)
- Geç ödeme suçunun işlendiği ödeme ayındaki hesabın miktarı ve çok dikkat çekici rakamların olup olmadığı.
- Kullanılabilir kredinizin yapmış olduğunuz hatalı işlemlerin sayısına oranı. Örneğin 5 hesapta gözüken 3 geç ödeme, 10 hesapta gözüken 4 geç ödemeden çok daha kötü bir etkiye sahiptir. büyük etkiye sahip ayrıntılardan bir tanesi ise kaç tane hesabınızın hiç geç ödeme göstermediğidir. Eğer birkaç hesabınız var ve bunların bir çoğu hiç geç ödeme göstermiyorsa kredi skorunuz gözle görülür bir şekilde artacaktır.
Çok önemli olmasına rağmen Geçmiş Kredi Performansınız, kredi skor hesaplamasının sadece bir bölümüdür.
Göze Çarpan Borcun Miktarı ve Türü %30
Borç verenlerin kendilerine sordukları en önemli sorulardan bir tanesi borçlunun borcunu ödedikten sonra diğer hesaplarını ödeyebilip ödeyemeyeceğidir. Çok büyük miktarlarda borçlu olmak belki sınırlarınızı zorladığınızı gösterebilir ancak FICO skorunuzun göze çarpan borçlarınızdan dolayı zarar görmesi kesin değildir. Kredi kartlarınızı her ay tamamen ödemek bankanın hesabınızda bir kalıntı göstermeyeceğinin garantisi de değildir. Önemli olan noktalar, kaç tane hesabınızda kalıntı olduğu ve kredi kartlarınızda ve işleyen hesaplarınızdaki toplam kredi çizginizin ne kadarını kullandığınızdır. İnsanlar kimi zaman kredi skorlarını düzeltmek için düşük bakiyeli hesaplarını kapatmak ve diğer hesaplarını bir tek hesap altında toplamak gibi bir hata yaparlar. Düşük bakiyeli bir kredi kartınızın olması ve hiç geç ödemenizin gözükmemesi kredi raporunuz için çok olumlu bir noktadır. Kredi ajansları düşük bakiyenizi değil hesabınızın sorumluluğunu alıp almadığınızı göz önünde bulundurur. Eğer diğer tüm hesaplarınızı kapatır ve tüm borçlarınızı maximize ettiğiniz tek bir hesap altında tutarsanız kredi skorunuz olumsuz yönde bile etkilenebilir. Çünkü hala borçlu olan kredi çizginizin yüzdesi aslında yükselecektir.
Kötü ya da Yanlış Kredi Raporunun Sonuçları
Temiz Kredi kötü kredi skorunun ekonomik planlarınızı alt üst edebilecek olumsuzlukta sonuçlara sebep olduğunu çok iyi biliyor. Peki kişinin kredi skorunu yükseltmek için üzerine düşenler neler? Aşağıdaki tabloları incelediğiniz taktirde kredi skorunun önemi ya da kendi kredi skorunuzun alım gücünüze etkileri ile ilgili birçok bilgi bulacaksınız. Aşağıdaki rakamlara baktığınızda Temiz Kredi ile kurduğunuz işbirliği ile başaracağımız ve sizin hesabınıza çalışan bir kredi skorunun size binlerce olmasa bile yüzlerce dolar kazandıracağını göreceksiniz. Temiz bir başlangıç için daha fazla vakit kaybetmeyin!
Kredi Notunuzu yükseltmek için
1. Ödemelerinizi zamanında yapın.
2. Borçlanma oranınızı %40’ların altında tutun… Mümkünse %20-30 arasında olsun
3. Çok kısa aralıklarda krediye başvurmayın, raporunuzu olabildiğince az incelettirin
* Bu yazı www.temizkredi.com sitesinden faydalanılarak düzenlenmiştir.
